Bullenbakken: Cursus of Therapie

We weten dat werkgevers hun werknemers graag op cursus sturen om hun kennis te verbeden of vergroten, waardoor ze van grotere waarde zijn voor het bedrijf. Zeker diensten, zoals politie, brandweer, douane en Rijkswaterstaat, achten het bijzonder nuttig dat hun personeel de kennis up-to-date houdt. Kort gezegd: een cursus heeft tot tot doel de kennis te verbreden of vergroten. Het heeft niets te maken met inzicht of zelfinzicht.

Een bullebak moet, zoals we in voorgaande bijdragen gezien hebben, eigenlijk gezien worden als een patiënt. Het negatieve gedrag is slechts een uiting van een persoonlijkheidsstoornis. Wetenschappelijk onderzoek heeft aanwijzingen gevonden dat bullebakken kunnen lijden aan een anti-sociale persoonlijkheidsstoornis[1] of zelfs een narcistische persoonlijkheidsstoornis[2]. Let wel: narcisme leidt niet altijd tot bullebakgedrag en omgekeerd is het ook niet altijd het geval, maar de kans op correlatie is een heel stuk groter groter[3].

We kunnen nu dus met zekerheid vaststellen dat een bullebak een patiënt is die zijn gedrag zeker niet zal (kunnen) aanpassen nadat of omdat deze een cursus heeft gevolgd. Hij leert daar wel de kennis over bullebakken, maar niet de 'handvaten' om dat gedrag bij zichzelf te herkennen. Een groot bijkomend probleem is dat een narcist ook nog eens zal ontkennen dat hij een probleem heeft. Dat ontkennen is zelfs voor een psychiater een soms onoverkomelijke barrière. Toch is een organisatie het meest gebaat bij het wegnemen van de bullebak uit de organisatie of het wegnemen van de stoornis uit de bullebak.

Het probleem van deze aanpak met de fluwelen handschoen is namelijk dat de bullebak een nieuw slachtoffer zal (moeten) zoeken om zijn eigen onzekerheid en gebrek aan zelfvertrouwen op te kunnen botvieren. De organisatie denkt een probleem in de kiem gesmoord te hebben door – zoals zo vaak – het slachtoffer min of meer gedwongen een alternatieve standplaats aan te bieden, maar men vergeet dat de geschiedenis zich zal herhalen als de bullebak niet daadkrachtig wordt afgestopt.

[1] Renda et al: Bullying in early adolescence and its association with anti-social behaviour, criminality and violence 6 and 10 years later in Criminal Behavior and Mental Health – 2011
[2] Van Geel et al: Are Youth Psychopathic Traits Related to Bullying? Meta-analyses on Callous-Unemotional Traits, Narcissism, and Impulsivity in Child Psychology and Human Devlopment – 2016
[3] Reijntjes et al: Narcissism, Bullying, and Social Dominance in Youth: A Longitudinal Analysis in Journal of Abnormal Child Psychology – 2016